Gmina Nagłowice
 
Strona główna

W zachodniej części powiatu jędrzejowskiego, przy trasie z Jędrzejowa do Katowic - leży wieś Nagłowice, dawna siedziba Rejów - rodu, z którego wyszedł w XVI wieku wielki nasz pisarz i poeta
Mikołaj Rej z Nagłowic
, który jako jeden z pierwszych pisał w języku polskim:

"... A NIECHAJ NARODOWIE WŻDY POSTRONNI ZNAJĄ,

IŻ POLACY NIE GĘSI, IŻ SWÓJ JĘZYK MAJĄ..."


Najwcześniejsze wzmianki o Nagłowicach pochodzą z 1269 roku, kiedy to książe Bolesław nadał Sułkowi, wojewodzie krakowskiemu, trzy łany ziemi w Nagłowicach i Łączynie (gmina Radków) Już jednak 3 tysiące lat temu rozwijała się tutaj kultura prasłowiańska, o czym świadczy odkrycie w Nagłowicach cmentarzyska kultury łużyckiej z 86 grobami. Z kolei w Jaronowicach znaleziono kilka monet rzymskich.
W początku XV wieku Nagłowice przeszły w posiadanie Rejów Wroszowców herbu Oksza. W 1410 roku w bitwie pod Grunwaldem uczestniczył Jan Rej z Nagłowic.

Mikołaj Rej, jako dziedzic Nagłowic, gospodarował wzorowo - sadził lasy, zakładał pasieki, a dęby, jak głosi legenda, sadzone jego ręką dotrwały do naszych czasów. Skupował w okolicy wsie przyłączając je do swojej dziedziny; na gruntach Tworowa w 1554 roku założył miasto Okszę (dzisiejsza Oksa). Rej umiera w 1569 roku pozostawiając majątek swojej żonie.

Zofia Kościeniówna z Sędziszowa scedowała Nagłowice na rzecz dzieci: synów Andrzeja, Mikołaja i Krzysztofa oraz córek Anny, Doroty, Bogumiły, Elżbiety i Barbary. Z trzech synów poety (wszyscy dziedziczyli na Nagłowicach) - linie dwóch pierwszych, Mikołaja i Andrzeja przetrwały najdalej, do XVIII wieku. Współcześni Rejowie są potomkami z linii Krzysztofa. Jak długo Rejowie byli dziedzicami Nagłowic - nie wiadomo.

W roku 1784 dobra Nagłowic wraz z przyległościami przeszły w ręce Walewskich. Nowy właściciel, Kacper Walewski, zamieszkał w Nagłowicach, wybudował nowy dwór: parterowy dwutraktowy, z mieszkalnym poddaszem, kryty gontem. Syn jego Antoni, gubernator kielecki, otoczył dwór okazałym parkiem. Nagłowice wraz z folwarkami: Słęcinem (Ślęcinem), Marinowem, Rejowcem i Kuźnicami posiadały w końcu XIX wieku 3329 morgów ziemi, gorzelnię, tartak parowy i wodny, gonciarnię, smolarnię, hutę szklaną oraz pokłady kamienia wapniowego i torfu.

Późniejszy właściciel Nagłowic - Józef Kosicki, zięć Antoniego, powiększył dwór, wystawił oficynę, odnowił
i uzupełnił budynki gospodarcze, uporządkował i rozszerzył gospodarstwo rybne. Będąc wykonawcą testamentu swej siostry ciotecznej - Marii Michałowskiej z Walewskich - wybudował w latach 1908 - 1914 nowy, neogotycki kościół w Nagłowicach. Poprzedni, drewniany, z roku 1732 rozebrano w 1908 roku.

Ostatni właściciele z rodziny Kosickich sprzedali Nagłowice w 1914 roku księciu Januszowi Radziwiłłowi.

W 1928 roku na mocy działów familijnych, otrzymał Nagłowice książe Michał Radziwiłł i połączył je ze swoimi dobrami - Oksą i Chyczą. W okresie międzywojennym Michał Radziwiłł wybudował obszerny pałac, który połączył z dworkiem Walewskich.

Po zakończeniu II wojny światowej majątek rozparcelowano (ok. 270 ha). W latach 40-tych pałac przeszedł
w posiadanie Związku Literatów Polskich. Literaci (m.in. Paweł Jasienica) przebywali w nim do listopada 1945 roku. Kolejnym wieloletnim lokatorem pałacu został Dom Dziecka.
W dawnym dworku Walewskich od 1969 do 1985 roku istniała Izba Pamięci Mikołaja Reja pod patronatem Państwowego Muzeum im. Przypkowskich w Jędrzejowie. Od września 1988 roku do świeżo wyremontowanych pomieszczeń dworku przeniesiono Gminną Bibliotekę Publiczną, która wraz ze stałą wystawą bibliograficzno-literacką, zapoznająca z życiem i twórczością Mikołaja Reja przyjęła nazwę:
Dworek Mikołaja Reja w Nagłowicach.

Historia
Kultura Oświata
Turystyka - Agroturystyka
Władze gminy
Dane kontaktowe
Mikołaj Rej
Wiadomości - Ogłoszenia
Podmioty gospodarcze